Nie znamy dokładnej daty wzniesienia kościoła. Różne źródła wskazują m.in. na rok 1559 lub 1579. Druga z dat wyryta jest na jednej ze zrębowych belek obok podpisów cieśli Tomasza i Andrzeja Hlop z Pisarzowic. Data może być jednak pamiątką przebudowy, nie zaś powstania kościoła. Interesujących materiałów dostarczyły badania przeprowadzone w czasie remontu kościoła, rozpoczętego w 1997 r. po wichurze, która uszkodziła obiekt. Odkryto wówczas pod warstwą farb malowidła ze scenami ze Starego i Nowego Testamentu, wraz z datą 1560. Sugeruje to, iż kościół mógł stać tutaj znacznie wcześniej. Z kolei w świetle badań dendrologicznych, przeprowadzonych w 2008 r., wysunięto dość rewolucyjne tezy o powstaniu kościoła już w drugiej połowie XV w. Budowla była kilkakrotnie przebudowywana i odnawiana m.in. w latach 1736, 1870, oraz po II wojnie, a także w czasach nam bliższych. Świątynia stanowi jeden z bardziej interesujących, drewnianych kościołów zarówno na Śląsku, jak i w kraju. Charakterystyczną cechą budowli jest jej strzelistość nadająca kościołowi gotyckie kształty. Do stylu tego nawiązuje także ośmioboczny słup drewniany, postawiony w środku nawy i przypominający tego rodzaju konstrukcje podtrzymujące sklepienie w gotyckich kościołach murowanych. Orientowana budowla ma konstrukcję zrębową. Nawa posiada plan zbliżony do kwadratu, zaś węższe od niej prezbiterium jest zamknięte trójbocznie. Do niego dobudowano murowaną zakrystię. Wieża, przylegająca do nawy, posiada konstrukcje słupową. Ponad izbicą wieży znajduje się ośmioboczny, cebulasty hełm pokryty gontem. Pokrywa on także stromo nachylony dach budowli, który nad nawą zwieńczony jest sygnaturką. Kościół otoczony jest sobotami. Wyposażenie świątyni ma charakter przeważnie barokowo-rokokowy. Późnobarokowy jest ołtarz główny, stanowiący przeróbkę dawnego tryptyku z XVI w. W ołtarzu centralną częścią jest figura Madonny z Dzieciątkiem. Zawieszone obok tablice, stanowiące niegdyś skrzydła tryptyku, posiadają na awersach rzeźby czterech świętych: Katarzyny, Małgorzaty, Barbary i Doroty. Na rewersach tablic znajdują się malowidła świętych: Mikołaja, Edwarda, Wawrzyńca i Sebastiana. Będąc wewnątrz kościoła nie można przegapić wyrwy w ścianie powstałej w wyniku uderzenia pocisku artyleryjskiego, który wpadł do wnętrza kościoła podczas wojny w 1945 r, ale nie wybuchł. Dla upamiętnienia tego wydarzenia wyrwę, zasłonięto szybą z symbolem Opatrzności Bożej. Pod sobotami (czyli okalającymi kościół zadaszeniami dla wiernych przybywających z daleka na niedzielna mszę już w sobotę wieczór) znajduje się kamienna, średniowieczna kropielnica. Pośród innych elementów wyposażenia warto zwrócić uwagę na drewniana chrzcielnicę z XVIII w. oraz XVII-wieczną ambonę. W ogrodzenie świątyni wmurowano krzyż pokutny. Jest on wykuty z kamienia polnego, a część źródeł datuje go na XIII wiek.

Pierwsze wzmianki o osadzie Częstochowa pochodzą z XIII wieku. Prawdopodobnie w połowie XIV wieku wieś ta otrzymała prawa miejskie. W następnych stuleciach miasto rozwijało się w cieniu klasztoru jasnogórskiego. W jego bezpośrednim sąsiedztwie znajdowała się także wioska – Częstochówka, którą w XVIII wieku obdarzono prawami miejskimi. Przez krótki więc czas istniały tutaj dwa miasta, z dwoma ratuszami: Stara i Nowa Częstochowa. Na początku XIX wieku pojawiła się idea połączenia obu miast. 19 sierpnia 1826 roku Rada Administracyjna Królestwa Polskiego utworzyła jedną Częstochowę, dając jej status miasta wojewódzkiego. Pierwszym prezydentem został Józef Gąsiorowski. Gmach ratusza nowego miasta wzniesiono w latach 1828-1836 w połowie drogi między centrami Starej i Nowej Częstochowy, na dzisiejszym placu Władysława Biegańskiego. Projektantem budynku był Franciszek Reinstein - polski architekt niemieckiego pochodzenia - autor wielu gmachów klasycystycznych, zbudowanych głównie w Kaliszu. Obiekt przebudowano na początku XX stulecia. Ratusz jest budynkiem jednopiętrowym, wzniesionym z cegły, na planie prostokąta (pierwotnie kwadratu). Bryłę urozmaicają ryzality (ozdobione boniowaniem) umieszczone w narożnikach budowli. Nad płaski dach wyrasta dwukondygnacyjna wieża zegarowa w kształcie cylindra, z galerią. Kiedyś po obu stronach ratusza stały parterowe budynki aresztu i odwachu; do naszych czasów zachował się tylko ten drugi. Od 1967 roku ratusz i odwach są zagospodarowane przez Muzeum Częstochowskie. W budynku ulokowano ekspozycję poświęconą dziejom Częstochowy, a także wystawę obrazów i fotografii współczesnych artystów. Warto wspiąć się na wieżę zegarową ratusza, by podziwiać z wysoka panoramę miasta. Odwach zarezerwowano dla administracji muzeum.

Sanktuarium znajduje się 35 km na wschód od Częstochowy na terenie należącym do wsi Aleksandrówka w gminie Przyrów, graniczącym jednak z centrum wsi Święta Anna – stąd też przypisywanie klasztoru tej miejscowości. Jest to miejsce często odwiedzane przez zdążające na Jasną Górę pielgrzymki. Początki kultu św. Anny sięgają tutaj końca XV w. i według tradycji wiążą się z licznymi, cudownymi zdarzeniami. Z początkiem w. XVI wzniesiona została, staraniem starosty olsztyńskiego, Pawła ze Szczekocin, drewniana kaplica, w której umieszczono późnogotycką figurę św. Anny Samotrzeć. Kult świętej wzrastał, co sprawiło, iż w połowie XVI w. zbudowano nową kaplicę, z inicjatywy krakowskiej mieszczki, Anny Krokierowej. W roku 1609 kasztelan sądecki i starosta olsztyński, Joachim Ocieski oraz książę Janusz Ostrogski ufundowali kościół i klasztor bernardynów. Murowana świątynia wraz z kaplicą, w której umieszczono cudowną figurę, wzniesione zostały w ciągu kilku lat. Konsekracja nowego kościoła dokonana została przez biskupa, Tomasza Oborskiego, 27 sierpnia 1617 roku. Jednonawowy, barokowy budynek postawiony został na planie krzyża. Posiada kopułę nad centralną częścią nawy oraz wieżę. Budowę klasztoru na planie czworoboku, z wirydarzem (dziedzińcem wewnętrznym), ukończono w 1668 r. Dzisiejszy wystrój kościoła jest przeważnie barokowo-rokokowy. Ołtarz główny utrzymany jest w stylu regencji, stanowiącym formę przejściową miedzy oboma tymi stylami. Interesującym malowidłem we wnętrzu jest przedstawienie „Tańca śmierci”. Bernardyni opiekowali się tutejszym sanktuarium przez ponad dwa wieki. Ponieważ w XIX stuleciu zakonnicy zaangażowali się w działalność patriotyczną, w ramach represji rosyjskich po powstaniu styczniowym klasztor został skasowany w listopadzie 1864 r. Stacjonujący w zabudowaniach klasztornych carscy żołnierze dokonali znacznej dewastacji. Nieco później, w roku 1869, przybyły tutaj siostry dominikanki klauzurowe ze skasowanego klasztoru w Piotrkowie Trybunalskim. Ich wspólnota zakonna została wówczas przez władze rosyjskie niejako skazana na wymarcie, gdyż siostry otrzymały zakaz przyjmowania nowych członkiń. Zakaz ten cofnięty został w początkach XX w., co spowodowało odrodzenie się życia zakonnego. Główny odpust w tutejszym sanktuarium ma miejsce 26 lipca, w dniu św. Anny.